Praktische informatie cursus Kubisme de grote revolutie in de kunst
De cursus wordt gegeven in de zaal én is ook online via YouTube Live te volgen. Mist u een bijeenkomst dan kunt u die op een tijdstip naar eigen keuze bekijken op YouTube.
Waar: Theater de Luifel – WijHeemstede, Herenweg 96, Heemstede
Data: 3-2, 10-2, 17-2, 24-2, 10-3, 17-3, 31-3
Tijd: 19:30 – 21:30 uur met pauze van 15 minuten
Kosten cursus in de zaal: € 120,- | kosten online € 105,-
Meer info: bel Michiel Kersten M 06 1005 7228
Aanmelden: druk op betreffende onderstaande blauwe knop
Het programma van de bijeenkomst vindt door naar onderen te scrollen
“Bizarreries cubiques”. Cursus kunstgeschiedenis.
Kubisme, de grote revolutie in de kunst 1905-1925
Omstreeks 1910 ontwikkelen Georges Braque en Pablo Picasso een nieuwe, spectaculaire beeldtaal, waarbij alle regels worden losgelaten die de kunst vanaf de renaissance hebben gedomineerd. In deze cursus laten Michiel Kersten, Emmelie de Mol van Otterloo en Maya Mutlu u het kubisme zien: vanaf de eerste experimenten van Picasso en Braque uit de periode 1907-1909, via het “echte”, analytische kubisme uit de jaren 1910-1913, tot het zogeheten “synthetische kubisme” van Juan Gris uit de jaren daarna. Veel aandacht ook voor de kubisten van Montparnasse: Albert Gleizes, Jean Metzinger, Robert en Sonia Delaunay en Henri Le Fauconnier, die kleurrijke, dynamische voorstellingen schilderden. Vanaf 1911-12 verspreidde het kubisme zich als een olievlek over Europa en Amerika. Zonder het kubisme is de moderne kunst nauwelijks denkbaar: het was een bron van inspiratie voor het futurisme, maar ook een aanzet voor de abstracte kunst van bijvoorbeeld Mondriaan en Malewich.
Met gesloten ogen denken aan objecten
Tussen 1905 en 1908 ontwikkelden Picasso en Braque in een lange reeks experimenten een nieuwe beeldtaal. Niet langer schilderden zij de wereld zoals je die door je ogen kunt zien, maar een werkelijkheid die bestaat als je er met gesloten ogen aan denkt. Als je aan een gitaar denkt, dan is in je gedachten die gitaar geen driedimensionaal object, maar een samenraapsel van kenmerkende elementen: de hals, de snaren, het gat in de klankkast, de s-vorm van de kast. Soms van voren gezien, soms van onderen, soms van opzij. Samen vormen zij de idee van een muziekinstrument. Dat mentale, conceptuele beeld schilderden Picasso en Braque als een wereld van fragmenten. Vorm en ’tegenvorm’ bepalen ruimte en beeld.
Collages
Het intuïtief uiteenrafelen van de werkelijkheid tot een caleidoscopisch beeld waarin geometrische fragmenten de hoofdrol spelen, maken het ‘lezen’ van de composities van Picasso en Braque tot een ware uitdaging. Kunsthistorici noemen deze uiteenrafeling in de jaren 1910-1913 het analytische kubisme. Het is overigens helemaal niet de bedoeling van Picasso en Braque om de beschouwers van hun kubistische voorstellingen een visueel raadsel te laten oplossen. Zij schilderen een mentale werkelijkheid die alleen in gedachten bestaat. Maar om de kijker toch te helpen, introduceren zij in deze jaren letters en stukjes tekst uit kranten. Zij geven de kijker een vertrekpunt en wat houvast voor een visuele verkenningstocht.
Montparnasse, een kubistische explosie
Omstreeks 1910 gaat een aantal kunstenaars in Montparnasse en Puteaux voorstellingen schilderen waarin cilinders, rechthoeken en facetten het beeld domineren. In tegenstelling tot het werk van Braque en Picasso die in Montmartre hun atelier hebben, blijft het onderwerp in het werk van Albert Gleizes, Jean Metzinger, Henri le Fauconnier, Robert en Sonia Delaunay en de gebroeders Duchamp goed herkenbaar. Schilderden Picasso en Braque vooral statische stillevens, de composities van de Montparnasse kubisten zijn dynamisch en de onderwerpen vaak gebaseerd op het eigentijdse leven.
Programma cursus Kubisme in zeven bijeenkomsten
1. De weg naar het Kubisme 1905-1910.
De verkenningstocht van Georges Braque en Pablo Picasso naar een nieuwe beeldtaal, geïnspireerd door Paul Cézanne, tribale kunst uit Afrika, Henri “Le Douanier” Rousseau, maar ook archaïsche sculptuur uit Spanje, Griekenland en Egypte. | Lezing door Michiel Kersten
2. De ultieme kubistische jaren 1911-1914
Pablo Picasso, Georges Braque, Juan Gris en Fernand Léger en hun invloedrijke, tegendraadse kunsthandelaar Daniel-Henri Kahnweiler. | Lezing Michiel Kersten
3. De kubistische explosie in Montparnasse
De kubisten van Montparnasse en Courbevoie/Puteaux blijven dicht bij de werkelijkheid in hun kleurrijke composities vol beweging. Werk van Albert Gleizes, Robert en Sonia Delaunay, Francis Picabia, Frantisek Kupka, Marcel Duchamp. | Lezing Michiel Kersten
4. Kubisme en de Italiaanse kunst.
Het dynamische werk van de futuristen staat centraal: Umberto Boccioni, Giacomo Balla, Gino Severini, Luigi Russolo en Carlo Carrà. | Lezing Maya Mutlu
5. De doorbraak van de moderne kunst in Nederland en Duitsland
In 1911 maakt Nederland kennis met het kubisme in de eerste tentoonstelling van de Moderne Kunstkring in het Stedelijk Museum, vooral Henri Le Fauconnier zet de toon. Spilfiguren zijn Lodewijk Schelfhout, Piet Mondriaan (dit jaar vieren wij zijn 150ste geboortedag), Leo Gestel en Jan Sluijters. De kunstenaars van de Blaue Reiter waren vooral onder de indruk van Robert Delaunay. Het werk van Franz Marc en August Macke is ondenkbaar zonder zijn invloed. | Lezing Michiel Kersten
6. Kubisme in Amerika.
De grote Armory Show in New York in 1913 opende de ogen van de Amerikaanse kunstenaars voor de meest actuele kunst in Europa. Aan het werk van Amerikaanse kunstenaars als Max Weber, Joseph Stella, John Marin, Charles Sheeler en Charles Demuth is goed te zien hoezeer zij onder de indruk waren van de kubisten uit Europa. | Lezing Emmelie de Mol van Otterloo
7. De late kubistische jaren
Kort voor de Eerste Wereldoorlog vindt in het werk van Picasso, Braque en Gris een nieuwe ontwikkeling plaats. In plaats een voorstelling te ontleden, gaan deze kunstenaars deze opbouwen uit lijnen, vlakken en kleuren aangevuld met objecten, krantenknipsels en zelfs stukjes behang. In deze laatste les komt ook de kubistische beeldhouwkunst aan de orde (Ossip Zadkine, Alexander Archipenko, Jacques Lipchitz en vele anderen). | Lezing door Michiel Kersten
