Cursus. Goden en godinnen. Haarlemse kunstenaars en het klassieke ideaal 

Ondanks alle gevaren reisden in de loop van de 16de eeuw  Jan van Scorel, Maerten van Heemskerck en Hendrick Goltzius naar Rome om er de  beroemde beelden uit de oudheid te zien en na te tekenen: de Hercules Farnese, de Laocoön, het ruiterstandbeeld van Marcus Aurelius, de Paardentemmers op de Quirinaal, de Torso Belvédèdere en vele, vele andere kunstwerken. Beelden van een ongekende schoonheid, net als het werk van Rafaël en Michelangelo. Er werden nieuwe op klassieke bronnen gebaseerde regels voor de kunst opgesteld en nagevolgd. Gelijktijdig werden onderwerpen uit de klassieke mythologie steeds geliefder. Het werk van Cornelis Cornelisz van Haarlem en Hendrick Goltzius is hier een prachtig voorbeeld van.

De humanistische en klassieke denkbeelden waarop het leeuwendeel van de kunst uit de Renaissance en latere tijden is gestoeld, staan vaak ver van ons af. Niet alleen zijn de onderwerpen van veel klassieke voorstellingen onbekend, ook de denkbeelden over ideale schoonheid zijn veranderd. Deze cursus wil je helpen de geheimen van de klassieke kunst – eigenlijk van alle verhalende schilderkunst geschilderd voor circa 1850 – te ontrafelen aan de hand van voorbeelden uit de Haarlemse en Nederlandse kunst; maar ook kunstwerken uit Italië en Frankrijk passeren de revue.

In deze serie bijeenkomsten vertelt Emmelie de Mol van Otterloo over klassieke mythologie als bron van inspiratie voor kunstenaars. Vooral de Metamorfosen waren geliefd bij kunstenaars. De escapades van de oppergod Jupiter spraken tot de visuele verbeelding. De verhalen uit de Metamorfosen konden moraliserend uitgelegd worden, maar verschaften de kunstenaars ook een goed excuus om vrouwelijk naakt in hun voorstellingen op te nemen. 

Michiel Kersten gaat in op de herleving van de klassieke schoonheidsidealen in de Renaissance. Kunst moest niet alleen de werkelijkheid weergeven, maar deze zelfs verbeteren. In de beelden uit de oudheid vonden kunstenaars vanaf de 15de eeuw de belichaming terug van perfecte harmonie en schoonheid. Een reis naar Rome werd tot ver in de 19de eeuw het doel van vrijwel alle ambitieuze kunstenaars. Deze pelgrimage maakten zij  niet alleen om de beelden uit de oudheid na te tekenen, maar ook  het werk van Rafaël en Michelangelo te bestuderen; twee kunstenaars die er ieder op hun eigen wijze in geslaagd waren de kunst uit de oudheid in harmonische schoonheid te evenaren.

Als je goed wilde leren tekenen, de proporties van een lichaam juist kunnen weergeven en door lichaamshoudingen gevoelens en emoties kunnen overbrengen, dan moest je als kunstenaar beginnen bij de beelden uit de Romeinse oudheid. Vandaar dat bij het onderwijs op tekenscholen en kunstacademies het natekenen van afgietsels van beroemde beelden uit de Romeinse oudheid een verplicht onderdeel was voor iedere leerlingen.

Programma van de cursus:
1. Kunst – Herontdekking van het klassieke ideaal 
2. Ovidius – Metamorfosen I
3. Kunst – Bewondering voor de beelden uit de klassieke oudheid
4. Ovidius – Metaforfosen II
5. Kunst – Reizen naar Rome en de eerste tekenscholen en kunstacademies
6. Ovidius – Metamorfosen III

De bijeenkomsten vinden plaats in de Hoofdwacht (Vereniging Haerlem) aan de Grote Markt op donderdagavond van 19.30 uur tot 21.30 uur (uiteraard met een pauze) .

Cursus: Emmelie de Mol van Otterloo en Michiel Kersten
Bijeenkomsten: 6 bijeenkomsten (3 series van 2 bijeenkomsten)
Data: 21 & 28 januari, 11 februari & 18 februari, 3  & 10 maart  + dagexcursie
Locatie bijeenkomsten: Hoofdwacht (Vereniging Haerlem), Grote Markt 17, 2011 RC Haarlem 
 (met uitzondering van de eerste twee bijeenkomsten: locatie wordt daarvan nog bekend gemaakt)
Kosten: € 90,-  (exclusief de excursie naar het Rijksmuseum  à € 20,- en exclusief toegang tot de musea)

* De cursus is opgebouwd met voorbeelden van Haarlemse kunstenaars, maar niet uitsluitend. Ook Italiaanse en Franse meesters uit de 15de tot de 19de eeuw passeren de revue.